Właściwe przygotowanie modelu i natrysk żelkotu narzędziowego Neogel VE

Nawet najlepszy żelkot przetworzony w niewłaściwy sposób może dać efekt zupełnie odwrotny od oczekiwanego. Jeśli dodać do tego fakt, że stanowi on najważniejszą warstwę naszego przyszłego narzędzia, od której w dużym stopniu zależy jak będą wyglądały odformowane wyroby, temat właściwej aplikacji oraz przygotowania do niej wydaje się być zawsze na czasie. A skoro ta niespełna milimetrowa powłoka odgrywa kluczową rolę - nie zachęcamy do eksperymentów. Namawiamy do skorzystania z najlepszych rozwiązań na rynku. Budowa formy to nie czas na kompromisy.

Neogel VE 8393–I-1 jest żelkotem winyloestrowym, narzędziowym (technicznym) przeznaczonym do natrysku. Jest idealny wszędzie tam gdzie wymagane są:

• doskonała jakość i trwałość powierzchni formy
• bardzo długi czas życia formy
• podwyższone własnosci mechaniczne
• wysoka odporność termiczna (do 130ºC)
• bardzo wysoka odporność chemiczna

Neogel VE 8393-I-1 jest żelkotem o bezbarwnej bazie, która może być zabarwiona na kolor czarny, zielony, pomaranczowy i szary. Kolor pigmentacji może wpływać na właściwości żelkotu utwardzonego i na zachowanie się się żelkotu podczas natrysku i utwardzania.

Neogel VE 8393-I-1 jest przyspieszony i gotowy do użycia. Jest utwardzany standardowym MEKP (np. Metox 50W).

Jakość powierzchni wytwarzanej formy zależy oczywiście od jakości modelu. Stopień połysku czy każda nierówność modelu zostanie przeniesiona na budowaną formę. Aby zapewnić najwyższą jakośc formy należy oczywiście spełnić kilka podstawowych warunków wymaganych przy przetwórstwie poliestrów takich jak:

• Natrysk bezpowietrzny(hydrodynamiczny): dysza 19/40 lub 17/40 dla małych form, ciśnienie 3.5-4 bar, osłona powietrza maks. 5 bar  (dane dla urządzeń BÜFAtec z technologią Century)
• Natrysk w 3-4 „przejściach” po 200-250mikronów. Pomiędzy warstwami KONIECZNA przerwa 3-4 minuty na odpowietrzenie. Całkowita grubość  „na mokro” nie powinna być większa niż 900mikronów, mniejsza niż 700mikronów. Warstwa środkowa (mierzona po 2 przejściach) nie powinna mieć grubości większej niż 500 µm - końcowa(mierzona po 4 przejściach) powinna wynosić 700-900µm.
• Należy unikać nakladania żelkotu w warstwie ponad 1000µm „na mokro” aby wyeliminować ewentualne tworzenia się rys, pająków wynikające ze zbyt dużej grubości warstwy.
• Zalecana temperatura otoczenia, żelkotu i modelu (kopyta) między 18 a 25°C.
• Najlepiej gdy temperatura modelu jest o 2-3ºC wyższa od żelkotu. Wówczas utwardzanie rozpoczyna się szybciej na powierzchni modelu nadając powierzchni żelkotu większy stopień połysku (nieutwardzony żelkot nie narusza nam struktury powierzchni modelu)
• Wilgotność względna poniżej 80%.
• Zbyt wysokie stężenie pary wodnej na stanowisku roboczym prowadzi do niedotwardzenia nawet w podwyższonych temperaturach. Nie wolno dopuścić do wystąpienia zjawiska kondensacji pary wodnej
• Nie dodawać rozpuszczalnikow typu acetonu. Żelkoty narzędziowe Neogel VE 8393 są dostarczane w formie gotowej do użycia
• Utwardzanie przy użyciu standardowego MEKP (Metox 50W), którego udział można zmieniać w zakresie 1.2 -2.0% w zależności od temperatury otoczenia, modelu, geometrii modelu i wilgotności.
• Stosować zalecane ilości utwardzacza. W przypadku zbyt małej lub za wysokiej zawartości katalizatora może wystąpić niewystarczające utwardzenie, co prowadzi do zmniejszenia odporności mechanicznej i chemicznej żelkotu, w rezultacie do skrócenia żywotności formy.
• Zapewnić dobrą wentylację modelu - opary styrenu, ze względu na wyższy ciężar właściwy, mają tendencję do zalegania w dolnych partiach wstrzymując polimeryzację.
• Natrysk prowadzić w odpowiedniej odległości dyszy od formy i pod własciwym kątem do powierzchni modelu. Pistolet natryskowy powinien być skierowany prostopadle w odleglosci około 50 -70 cm od powierzchni formy, w zależnosci od dyszy.
• Nakładać pierwszą warstwę laminatu jak tylko żelkot wstępnie się utwardzi (stan lepko-suchy). Czas do laminowania warstwy barierowej wynosić powinien  około 2 godzin.
• Każdy hobok po otwarciu należy dokładnie, powoli wymieszać. Aby zapobiec napowietrzeniu żelkotu i zniszczeniu tiksotropii należy unikać wysokoobrotowego sprzętu mieszajacego o dużej sile tnącej.
• Natrysk w miarę możliwości powinien być prowadzony „na krzyż”; ciśnienie natrysku powinno być możliwie niskie.
• Po zakończeniu natrysku żelkot na modelu powinien zacząć żelować w ciągu 20 minut.Czas żelowania krótszy niż 15 minut może prowadzić do napowietrzenia warstwy żelkotu, dłuższy niż 25 minut może prowadzić do ubytku styrenu i złego utwardzenia się warstwy żelkotowej.
• No i oczywiście należy nałożyć rozdzielacz na model.....

Należy bardzo dokładnie przygotować się do wyboru systemu rozdzielczego i nałożenia rozdzielaczy.

Źle przygotowany – za „śliski” model może spowodować problemy z oczkowaniem się żelkotu narzędziowego takie jak na poniższych zdjęciach (jest to żelkot natryskowy, ale w pierwszej kolejności miały zostać pomalowane trudno dostępne miejsca na modelu, po tym miał zostać zrobiony natrysk całej powierzchni) :

Jeżeli żelkot nie jest w stanie „utrzymać się” w całości przy warstwie grubości 200 µm  - zaczyna oczkować. Tworzą się wtedy miejsca bez żelkotu i obok nich miejsca gdzie grubość warstwy 2-3 krotnie przekracza grubość warstwy, która da radę się odpowietrzyć (Rys. 1). Powoduje to że żelkot po pierwsze będzie napowietrzony, po drugie może w grubszej warstwie się zgazować (Rys. 2). Poza tym utwardza sie bardzo nierównomiernie – miejsca gdzie jest grubsza warstwa „startują” szybciej, miejsca na krawędziach tzw. „Rybich oczek” w ogóle się nie dotwardzają. Czasami na gotowej formie jest to widoczne w postaci „cieni” warstwy żelkotowej (często przy aplikacji ręcznej). Po dłuższym użytkowaniu takiej formy na jej powierzchni robią się „wciągnięcia” w kształcie wcześniejszych „cieni”.

Najlepsze wyniki na żelkocie formierskim Neogel VE 8393 uzyskaliśmy za pomoca wosku twardego BF 800. Należy nanieść wosk 6 -7 krotnie w godzinnych odstępach czasowych. Nanosimy  go za pomoca gąbki lub szmatki na powierzchnię okolo 1 m2 i po okolo 1 -3 min polerujemy na wysoki polysk czystą szmatką z czystej bawełny. Domieszki sztucznych włókien do stosowanych szmatek mogą prowadzić do smug na filmie rozdzielacza.

Jeżeli zaczniemy polerować zbyt wcześnie, wosk będzie nam się”mazał” po modelu i polerujac go usuniemy po prostu całą jego warstwę. Jeżeli zaczniemy polerowanie zbyt późno pozostaną smugi – aby je usunąć należy dołożyć warstwę wosku i od razu rozpocząć polerowanie. Zalecamy pozostawienie warstwy rozdzielaczy (wosków twardych) przez noc w celu jej dobrego utwardzenia oraz odparowania lotnych substancji.

Przy formach o jakości „technicznej” pewność odformowania można zagwarantować poprzez stosowanie pasty rozdzielajacej Oldopal Trennpaste (kod produktu 741-0054) w połączeniu z roztworem alkoholu poliwinylowego (kod produktu 741-0052). Na tej paście rozdzielczej alkohol nie bedzie nam sie „oczkował”. Wadą takiego systemu jest jednak stosunkowo niski połysk i jakość powierzchni wytworzonej formy.

Nie polecam stosowania do modeli rozdzielaczy o dużym poślizgu (które oczywiście bardzo dobrze i skutecznie tworza warstwę antyadhezyją). Aby zminimalizować ryzyko wystapienia problemów na płynnych woskach (tworzenie sie porów, przedwczesne samoodformowanie), polecam stosowanie rozdzielaczy o niewielkim poślizgu jak np. Chemlease 70 firmy Chemtrend:

• Krok 1 - zmywacz Chemlease Cleaner EZ – po polerowaniu modelu należy go zmyć dwukrotnie, zmywanie powinno wyglądać tak, że jedną szmatką bezpyłową nakładamy zmywacz na powierzchnię modelu a drugą - suchą szmatką od razu wycieramy powierzchnię. Należy zwrócić uwagę czy zmywacz nie powoduje matowienia powierzchni – w takim przypadku należy przerwać zmywanie i zastosować inny system rozdzielaczy.
• Krok 2 - jeżeli już mamy model umyty, powierzchnia po zmywaniu nie uległa zmatowieniu jest sucha i wolna od zanieczyszczeń nakładamy 2-4 warstwy podkładu/uszczelniacza Chemlease Sealer 15 - jest to wysokiej jakości uszczelniacz opracowany w celu kondycjonowania i uszczelniania powierzchni formy, redukuje porowatości formy i działa jako podkład dla kolejnych warstw rozdzielacza, ogranicza problemy związane z porowatością powierzchni modelu. Aplikacja uszczelniacza wygląda tak: przesączyć czystą bawełnianą szmatkę (tak by nie ociekała) i rozprowadzić równy film cieczy nie przekraczając kilkudziesięciu cm kwadratowych na raz. Czekać aż film cieczy zacznie parować (ok. 3-20 sekund) i kiedy film jest jeszcze ciągle mokry, polerować drugą czystą suchą szmatką wykonując kołowe ruchy od zewnątrz pracując do wewnątrz, aż film cieczy pozostanie suchy i jednolity. Zimna powierzchnia modelu może wymagać dłuższego okresu czasu przed spolerowaniem nadmiaru produktu. Powtarzać powyższą procedurę aż cała powierzchnia zostanie pokryta. Zostawić do utwardzenia przez jedną godzinę przed nałożeniem kolejnej warstwy Sealera 15 lub warstwy rozdzielacza.
• Krok 3 - właściwa warstwa rozdzielcza - Chemlease 70 – rozdzielacz nadający delikatny połysk o najmniejszym poślizgu. W zależności od jakości powierzchni i geometrii wyrobu polecam zastosowanie 3-6 warstw. Aplikacja podobnie jak uszczelniacza. Polecam po każdej warstwie filmu rodzielacza sprawdzanie powierzchni modelu przy pomocy paska taśmy samoprzylemnej. Przyklejamy na powierzchnie pasek taśmy i odrywając go „czujemy” po sile jakiej używamy czy rozdzielacza nam „przybywa”. Nie możemy doprowadzic do sytuacji kiedy nie dajemy juz rady przykleić taśmy – oznacza to, że rozdzielacza jest za dużo i będzie powodował oczkowanie i samoodformowanie się warstwy żelkotu.

Mimo wszystko czasami może się okazać że przesadzilismy z ilością rozdzielacza i mimo wszystko żelkot nam bardzo oczkuje. Należy natychmiast przerwać natrysk i wyczyścić model. Trzeba dołożyć na wcześniej naniesione warstwy rozdzielcze od jednej do trzech warstw zwykłego twardego wosku np. BF 700, BF 800, Oldopal Trennpaste (741-0054).

Życzę powodzenia.